نگاهی به تأثیر دیوارنگارهها در گفت‌و‌گوی «وطنامروز» با عبدالحمید قدیریان
هویت ملی در میدان باشد
محمدعلی میرزایی: همیشه یکی از موضوعاتی که در بین هنرمندان و هنردوستان وجود دارد، مساله انتقال مفاهیم با ابزارهای مختلف به دیگران است؛ موضوعی که از دیرباز یک اصل مهم برای انسان به شمار می‌رفته است، اینکه انسان برای ابراز نیاز و بیان نظرات خود باید طوری عمل کند که برای جامعه هدف، صحبت و نظراتش واضح و عاری از ابهام و مشکل باشد. حال این نظر می‌تواند تمام جامعه را در بر بگیرد که یکی از مصادیق بارز این مساله دیوارنگارهها در سطح شهر است. در کشور ما و همزمان با انقلاب اسلامی موج نوینی از نقاشی‌های دیواری -که عکس و تمثال شهیدان و رهبر کبیر انقلاب بود- بر دیوارهای شهر نقش بست و اگر در آن برهه از کشوری دیگر وارد ایران می‌شدیم با مشاهده تصاویر رزمندگان بر دیوار شهرها متوجه این مهم می‌شدیم که کشورمان در حال جنگ است و یاد و خاطره این عزیزان تا ابد جاویدان باید روی دیوارها حک شود. بر این اساس تصاویر افتخارآفرینان و عزیزانی مثل شهدا در آن دوران به روی دیوار رفت. در نظر گرفتن ریتم و بافت یک نقاشی بسیار اهمیت دارد. نقاشی دیواری باید بسته به موقعیت قرار گرفتن آن دارای ویژگی خاص باشد. یکی از اصول مهم در دیوارنگاره به زعم اکثر کارشناسان و اهل فن، سطح کار و بررسی نوع آن دیوار است. محال است گذرتان به مرکز شهر و حوالی میدان ولیعصرافتاده باشد و دیوارنگاره بزرگ میدان را با چشم دنبال نکرده باشید؛ دیوارنگاره‌ای که در ایام مختلف سال با تناسب، تصاویر زیبایی در آن نقش می‌بندد و نظرات و افکار مختلف را به خود جلب می‌کند.
چند سالی می‌شود که کیفیت دیوارنگارهها بهتر شده و از فیلتر درستی عبور می‌کنند، بنابراین مشخص است که کارشناسان آنها را بررسی می‌کنند. از سویی دیوارنگاره‌ای که به صورت مستقل طراحی می‌شود و نظارت خاصی روی آن اعمال نمی‌شود به نوبه خود می‌تواند تاثیر بصری سوء از خود به جا بگذارد و بنابراین باید این نکته نیز مورد توجه دقیق قرار گیرد. برخی دیوارنگاره‌هایی که بعضی نهادها مستقلا آنها را در دست می‌گیرند در مواردی دارای کارهای بسیار ضعیف و غیرفنی هستند که نمای شهر را بد می‌کنند. هر چقدر هم سازمان زیباسازی روی این نکات نظارت داشته باشد، باز ممکن است برخی از دستش دربرود که روی کیفیت دیوارنگاره‌های شهر اثر سوء خواهد گذاشت، بنابراین می‌طلبد که کیفیت دیوارنگاره بیشتر مورد توجه قرار گیرد. عبدالمجید قدیریان، نقاش برجسته کشورمان در گفت‌و‌گو با «وطنامروز» درباره تاثیر دیوارنگارهها بر جامعه می‌گوید: من معتقد هستم مردم فرهنگ خود را از بیلبوردها نمی‌گیرند؛ فرهنگ آنها در رسانه‌های اینترنتی، موبایل و فضاهایی با این اتمسفر است. دیوارنگاره میدان ولیعصر«عج» در اصل حکم یک بیانیه را دارد و چون نمونه است، خروجی خوبی را به دنبال دارد و اگر تعداد آن زیاد شود به نظرم اثر خود را از دست می‌دهد؛ اینکه فقط یک دیوارنگاره داریم؛ آن هم حالت اعلامیه دارد، این را می‌رساند که نگاه ملی به این قضیه پررنگ نیست. اگر این دیوارنگاه با محوریت نگاه فرهنگی نه زیباسازی تکثیر شود، تاثیر خود را از دست می‌دهد و از حالت تمرکزمعنا خارج می‌شود. قدیریان ادامه داد: دیوارنگاره میدان ولیعصر«عج» عنصر جذابی است و چون یک نمونه است و تمرکز دارد و بیشتر اعلام خط‌مشی فرهنگی است، تاثیر خود را در قشر هدف می‌گذارد و کارایی خوبی دارد. به نظرم رسانه‌ها باید تلاش کنند در کنار اهمیت دادن به ابزار فرهنگی، درباره محتوای فرهنگی هم صحبت کنند. مخاطب دیواره‌نگاره‌ها باید تمام اقشار جامعه را دربر بگیرد؛ حرف آن حرف ملی باشد. اقشار جامعه با تفکرات و عقاید مختلفی در حال زیست هستند، بنابراین باید به تفکرات مختلف احترام گذاشت؛ اگر حس جناحی بودن و تفکر خاص وجود داشته باشد، مخاطب را از دست می‌دهد و تاثیر چندانی هم ندارد. نقاش پیشکسوت معتقد است: در ارائه مفهوم باید دقت بیشتری انجام شود که دیوارنگاره ماهیت نظام را به چالش نکشد. در بسیاری از کشورها از دیوارنگارهها به عنوان زیبایی‌شناسی، زیباسازی شهر و انتقال فرهنگ مدنظرشان استفاده می‌شود. در برخی کشورها نیز آنقدر دیوارنگاره از اهمیت بالایی برخوردار است که تبدیل به یک گالری بزرگ شهری شده است و جذب بسیاری از توریست‌ها را به آن کشور به دنبال داشته است. به طور مثال در کشور مکزیک، نقاشی‌های بسیار قدرتمندی در ارتباط با دیوارنگارهها کار شده و از این آثار در حال حاضر به عنوان یک فضای توریستی استفاده می‌شود، در عین حال که یک انتقال مفهوم نیز در آن صورت می‌گیرد. ما در بحث شهری از دیوارنگارهها می‌توانیم بخوبی استفاده کنیم ولی همیشه مشکل در موضوع محتواست؛ فرهنگ ما جهت ندارد و حرف ما در موضوع دیوارنگاره مبهم است و به این دلیل است که افراط و تفریط به وجود می‌آورد.
لینک: http://www.vatanemrooz.ir/newspaper/page/3567/8/252477/0