عبدالحمید قدیریان چهرۀ شاخص هنر انقلاب راهکار رفع دغدغه فرهنگی رهبری، اصلاح محتواست نه ساختار/ ذوالفقار یک مفهوم است نه یک شمشیر صرف

عبدالحمید قدیریان چهرۀ شاخص هنر انقلاب

 

 

راهکار رفع دغدغه فرهنگی رهبری، اصلاح محتواست نه ساختار/ ذوالفقار یک مفهوم است نه یک شمشیر صرف

عبدالحمید قدیریان

عبدالحمید قدیریان ضمن بیان نقش اثرگذار حضرت فاطمۀ زهراء (س) در شبهای قدر، از رونمایی مجموعه تصاویری با عنوان «زهرای آسمانی» خبر داد و گفت: هنرمند دینی باید به مفاهیم توجه داشته باشد و از ترسیم ظواهر مطلق پرهیز کند.

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»، عبدالحمید قدیریان چهرۀ شاخص هنر انقلاب اسلامی، سال گذشته نمایشگاهی با عنوان «آسمان حسین» برگزار کرد که محور آن، بررسی عاشورای حسینی از منظر «ما رأیت ألا جمیلا»ی حضرت زینب (س) بود. قدیریان همه این کار را با هزینه شخصی و البته بنا بر دغدغه‌های شخصی خود به انجام رساند؛ اثرگذاری این نمایشگاه به حدی بود که نظر بسیاری از علما را به خود جلب کرد و شبکۀ افق نیز مستندی از مراحل ایجاد آن را به نمایش گذاشت.

کار تا جایی ادامه پیدا کرد که مستند آسمان حسین در ایام اربعین حسینی (ع)، در «کنگره بین‎المللی لقاءالحسین» و در صحن اباعبدالله الحسین (ع) به نمایش گذاشته شد. حال پس از یک سال به مناسبت شب‎های قدر نزد ایشان رفتیم تا درباره نسبت سورۀ قدر با هنر دینی صحبتی داشته باشیم. وی پس از طرح مسائل و دغدغه‎هایی در حوزه هنر دینی و ضرورت آن و فرصتها و آسیب‎های این حوزه، به بررسی ارتباط سورۀ قدر با هنر دینی و نقش اثرگذار آن در سطح جوامع جهانی پرداخت. در این بین بود که  وی از آماده‎سازی مجموعه تصاویری با عنوان «زهرای آسمانی» خبر داد.

شرح این گفتگو را می‌خوانید:

تسنیم: چه مقدماتی لازم است تا بتوان بین هنر و مفاهیم دینی رابطه برقرار کرد؟
هنر، یک زبان است که در قالب‎های مختلف شکل می‎گیرد، یک زبان گویش است، یکی از کهن ترین و مؤثرترین زبانهای ارتباطی بین انسانهاست که توان نفوذ در روح انسان را دارد. هنرمند نسبت به جایگاه فکری که دارد، تلاش می‎کند با این زبان صحبت کند. بنابراین به نظر من، خود این سؤال تا این حد می‌تواند معقول باشد که آیا زبان هنر توانایی بیان مفاهیم دینی را دارد؟ البته جواب مثبت است. به دلیل اینکه دین، مجموعه باورهایست که در بعد لطیف انسانی شکل می‌گیرد. حیطه‌ای که همجنس وجودی زبان هنر است. تأثیر گذاری هنر نیز در ابعاد لطیف انسان می باشد. برای همین است که می گویند: زبان هنر زبان حال و اندیشه است. بنابراین مفاهیم دینی بهترین شکل بیانش در قالب هنر می تواند تجلی باید. اگر هنر، هنر فاخری باشد، به طور طبیعی مخاطب خودش را با فطریات انسانی درگیر می‌کند و اگر این زبان هنر مباحث فاخر و عمیق دینی را مطرح کند، بنابراین تمام بشریت که فطرت‎های مشترک دارند،درگیر آن اثر هنری خواهند شد.

هنرمند دینی، نیاز دارد وارد حیطۀ مفاهیم شود
حال وقتی هنرمند می‌خواهد یک مفهومی را به تصویر بکشد، در مقام اول باید آن مفهوم را فهم کند. یک کلیدواژه که در بحث خلق اثر هنری و در بُعد تجسمی بارز است، این است که تا زمانی که هنرمند نبیند، نمی‏تواند خلق کند، بنابراین باید ببیند. برای دیدن ـ مخصوصاً در چارچوب مفاهیم ـ باید وارد حیطۀ مفاهیم شود. اگر می‌خواهد اصیل کار کند و سطحی کار نکند، باید اینگونه رفتار کند. بنابراین اگر قرار باشد هنرمند به مفهومی توجه کند، برای آن که آن مفهوم را در بُعد تصویری مشاهده کند، باید وارد حیطۀ آن شود.

تسنیم: هنرمند چگونه می‌تواند وارد حیطۀ مفاهیم شود؟
هنرمند سیر و سلوک نیاز دارد. چه هنرمندی که در بُعد مثبت کار می کند و چه هنرمندی که در بُعد منفی بیان مفاهیم می کند بهتر است جایگاه تکنیک و اجرا را از تفکر و اندیشه در هنر جدا کند. توانایی‎های تکنیکی، مهارت‎های بیان مفهوم هستند، یعنی در زمان تولید اثر اهمیت می یابد که در جایگاهش می توانیم بحث داشته باشیم. در حال حاضر قصد داریم در رابطه با تولید اندیشه جهت خلق اثر هنری صحبت کنیم. آن چیزی که قبل از تولید اثر هنری مهم است؛ فهم مفهوم،فهم فضا و نوع منظر هنرمند است. در مباحث دینی چون هنرمند با یک حقیقت مطلق درگیر است، نمی تواند صرفاً به  خلاقیت و تصورات ذهنی متکی باشد بلکه مطالعه معارف و همنشینی با اهل علم از واجبات ورود صحیح به حیطه مفاهیم دینی است. به عبارت دیگر هنرمند در یک فضای علمی که از مطالعات معارفی و همنشینی با علما پدید آمده سیر و سلوک خود را آغاز می کند تا خدایی ناکرده دچار بدعت و کج اندیشی نشود.

تسنیم: با این توضیحات، پرداختن به هنر دینی کار دشواری است که از دست هر هنرمندی ساخته نیست؟ آیا اینطور است؟
ببینید، در مفاهیم دینی، هنرمند باید از عالم دنیا کنده شود و ارتفاع بگیرد و بالا برود تا حقیقت را ببیند و فهم کند، ولی در موضوعات غیر دینی، شما در قالب خیال و تصورات ذهنی وارد مفاهیم می‌شوید، به همین دلیل می‎تواند هزار شکل پیدا کند و دسترسی به آنها آسان است. هنرمند غیر دینی به عمق تاریک دنیا حرکت می کند و مفاهیم نجس و منفی را با بالن هنر سبک می کند و به سطح دنیا آورده و به رخ می کشد که کار بسیار سهلی است.

هنرمند توسط تزکیه، مفاهیم عالی را در قالب هنر می‎آورد

در مفاهیم دینی، شما وارد درک یک حقیقت مطلقه می‌شوید که فلان مفهوم الهی شکل وجودی‎اش چیست؟ بنابراین، خلق اثر دینی کار دشواری است. هنرمند دینی باید سلوک داشته باشد، از زمین کنده شود و آسمانی شود، چون جنس دین، آسمانی است. به این ترتیب که هنرمند باید توسط تزکیه به مفاهیم عالی دسترسی یابد، سپس توانایی انتقال و نزول آن مفاهیم در قالب هنر را داشته باشد.

تسنیم: مدت‏هاست بحث «تصویر کردن مفاهیم دینی» از سوی مقام معظم رهبری مطرح شده؛ طوری که آخرین منویات رهبر انقلاب از دانشجویان در ماه مبارک سال گذشته، همین موضوع بود. سپس کار به جایی رسید که بحث فقه هنر پیش آمد؛ ولی با این وجود حرکت خاصی در فضای هنر دینی شکل نگرفته؛ در این مورد توضیحی دارید؟
در بحث هنر، ما همیشه دیر اقدام کرده‎ایم و دیر دست به کار شدیم. فقه هنر باید بلافاصله پس از انقلاب اسلامی ایجاد می‌شد، یعنی در آن شرایطی که احساسات مذهبی در اوج بود و یکسری مباحث فقهی نیاز بود. در آن دوره یادم هست که دانشجویان برای‎شان سؤال ایجاد می‌شد که مثلاً فلان تصویر را بکشیم یا خیر؟ کسی به صورت مشخص جوابگو نبود. فقه هنری که اکنون ایجاد شده و در جای خودش بسیار هم نیاز هست، جایگاهش برای زمانی است که هنرمندان اعتقادات و ایمان و گرایشات مثبتی دارند و نیاز به راهکارهایی دارند؛ متأسفانه آن موقع اتفاق نیفتاد. اکنون ما در کنار فقه هنرمند ـ که معتقدم خیلی ارزشمند و بجا است ـ نیاز به مباحث ایدئولوژیک و پایه‎ای در جامعه داریم. در حال حاضر جامعۀ جوان ما سؤالات ریشه‎ای فکری دارد. در این فضای شبهه‎ای که دشمن و متفکرین غرب‎زدۀ ما ایجاد کرده‎اند، جوانان ما نیاز به مباحث فکری معرفتی دارند؛‌ یعنی شما ابتدا باید ایمان داشته باشی، بعد می‌گویید من این ایمان را می‌خواهم تبدیل به عمل کنم؛ در این حالت هست که بحث فقه هنر جایگاه پیدا می‌کند و گفته می‌شود فقه و روش عمل کردنش  اینطور است. حال کسی که ایمان ندارد، با فقه می‌خواهد چکار کند؟!‌

تسنیم: یعنی نظر شما این است که فقه هنر کارآیی ندارد؟
مقدم بر فقه هنر، نیاز به ایمان و معرفت صحیح داریم. منظورم بحث اولویت‎هاست نه عدم کارآیی آن. همان طور که عرض کردم این کار خیلی هم جایگاه دارد، منظورم این است الان در جامعۀ ما، بحث فقه هنر اولویت نیست، یعنی جزو کلیدواژه‎های اصلی نیست بلکه در این فضای لغزنده‏‎ای که دشمن برای جوانان ایجاد کرده، بحث تفکر صحیح و ایمان باید پررنگ باشد، لذا در قرآن خداوند ایمان را همیشه مقدم بر عمل می‎شمارد و می‌فرماید (الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحات). بنابراین الان ما در کنار فقه هنر، نیاز به گروهی داریم که مباحث معرفتی را کار کنند. در حال حاضر در این ایام مبارک، پای تلویزیون بنشینید، مجموع صحبت‎هایی که متفکرین دارند را جمع‎بندی کنید، چه تأثیر معرفتی بر شما گذاشته می‌شود؟ چه معلومات نابی در وجود شما نهادینه می‌شود؟ عموماً صحبت‎ها تکراری و انتزاعی است و فقط اشک چشمی از مردم می‎گیرند، در حالی که ایام قدر باید به مثابۀ موشک سوختی برای شلیک مؤمنین به آسمان معارف باشد تا در طول سال بتوانند در آنجا سیر کنند؛اگر یک جایی دیدید که گفتند اینجا قطره‎ای از معرفت اهل‎بیت (ع) وجود دارد، ولی شما جوششی در آن مجموعه ندیدید، بدانید آن چیزی که به اسم اهل‎بیت (ع) مطرح شده، حقیقی نیست. محال است که قطره‎ای از معرفت عترت (ع) را در جامعه بریزید و آن جامعه به تکاپو نیفتد.

علت انحطاط برخی هنرمندان، خلأ معرفتی است
اینکه شما می‎بینید برخی هنرمندان ما به مفاهیم ضد ارزشی کشیده می‎شوند، به این دلیل است که فضای ایمانی مناسبی برای آنها تدارک دیده نشده و از جهت معرفتی دچار خلأ عظیمی هستند؛ لذا متفکرین شیعی باید خیلی زودتر از اینها به هنر ورود می‌کردند و در عرصه‎های مختلف هنری و با ارائۀ بسته‎ها و محتواهای مناسب معرفتی نقش ایفا می‌کردند و خوراک هنرمندان ما را فراهم می‎کردند. ولی عدم اقدام سریع این بزرگواران باعث شد هنرمندان از جهت محتوایی دچار فقر شوند، بنابراین به سمت مفاهیم غیر ارزشی گرایش پیدا کردند و دشمن هم از این ظرفیت نهایت بهره را برد و او بود که خوراک هنرمند ما را تهیه کرد.

اثرهنر ضد ارزشی از بمب هسته‎ای مخرب‎تر است
از آنجایی که طبع هنرمند اقتضاء می‌کند دائم در حال خلق اثر باشد و به تبع آن نیاز به خوراک روح دارد، اگر آن خوراک روحی، طیب و پاک باشد، خب برآیند و خروجی آن همان گونه پاک خواهد بود و اثر بسیار مثبتی خواهد گذاشت، ولی اگر آن خوراک و طعام، ناپاک باشد، آن هنرمند چنان اثر مخربی ایجاد خواهد کرد که اثرش به مراتب بسیار بدتر از یک بمب هسته‎ای است؛‌ چرا که بمب هسته‎ای اثری مقطعی دارد، ولی یک اثر هنری مخرب، قدرت تخریبش زمان‎ها و مکان‎ها را در بر می‎گیرد و این اثر مخرب تا نسل‎ها ادامه دارد،لذا خداوند در قرآن تأکید دارد که (فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلى‏ طَعامِهِ)؛ انسان باید نسبت به خوراک خودش نظارت داشته باشد که در اینجا همان خوراک روح است.

تسنیم: طبق مواردی که اشاره داشتید، پیشنهاد شما نسبت به کار فاخر و بنیادین در حوزۀ هنر دینی چیست؟
اگر می‌خواهید کار بنیادی در جامعه بکنید، باید نور اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و معارف اصیل ایشان را در جامعه رسوخ دهید. جامعۀ جوان ما چقدر نسبت به امام حاضرش شناخت دارد؟ چقدر نسبت به دیگر معصومین شناخت کافی دارد؟ مثلاً در نیمۀ شعبان در حالی که می‎توانیم بهترین معارف را در جامعه آن هم با زبان هنر مطرح کنیم، جشن تولد گرفته می‌شود. بنده اینها را انحرافات ناخواسته‎ای می‎دانم که گریبان جامعۀ انقلابی ما را گرفته و چرخ حرکت آن را به شدت کند کرده، بنابراین اوضاع فرهنگی تا آنجا رسیده که رهبر معظم انقلاب تعبیر «ولنگاری فرهنگی» را به کار بردند، در صورتی که انقلاب اسلامی، انقلابی فرهنگی بود نه انقلابی سیاسی و حزبی. شما ببینید ما چقدر از فرهنگ بانی انقلاب اسلامی یعنی امام (ره) دور افتاده‎ایم. شما اگر بخواهید تمام انقلاب اسلامی را در کلام امام (ره) بررسی کنید به نظرم به این جمله می‏‎‏رسید که «این انقلاب، امانتی الهی است که باید به صاحبش بازگردد». تمام رفتارهای امام را اگر بررسی کنید، به همین جمله‎شان باز می‎گردد. آیا فرهنگ کنونی ما متناسب با آن معارف ناب امام (ره) است؟! حال اگر شما این فرهنگ را از جامعه سلب کنید و آن را اشاعه ندهی، اختلافات،‌ اختلاص‎ها، جنگ‎های حزبی، مشکلات خانوادگی و … جایگزین آن می‌شود. حال در بحث هنر، شما می‎توانید با همین هنر تجسمی ـ حالا هنرهای دیگر پیشکش ـ  جامعه را از رکود فرهنگی نجات دهید،‌ همان کاری که سلیمان (ع) در قالب محاریب و تماثیل ـ که در قرآن مطرح شده ـ انجام داد.
تسنیم: لطفاً دربارۀ تفاوت بین فرهنگ متن‎محور و فرهنگ تصویری و ارتباطات آنها توضیح بدهید.
تصویر، ماندگار است. شما وقتی قرآن را تلاوت می‌کنید، می‌بینید که خداوند مفاهیم را با تصویر ارائه می‌کند. یعنی با کلمات و متن در قالب قصص تصویرسازی می‌کند. خداوند می خواهد با ارائۀ تصویر در قرآن، ذهن مخاطب را درگیر کند، لذا یکی از اسمای خداوند در قرآن، مصوّر است؛ از طرفی خداوند از ما خواسته اینچنین رفتار کنیم. خداوند در آیه‎ای می‌فرماید (إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً)؛ یعنی سمع و بصر و فؤاد یا قلب در قیامت مورد پرسش واقع می‌شوند. حال ما از بصر، در حد متن استفاده بردیم در حالی که می‌توانیم وارد حیطۀ هنر تصویر دینی هم شویم. هرگونه کوتاهی در این زمینه، طبق ظاهر این آیه توبیخ خداوند را در پی خواهد داشت. حتی اگر در سینما و تلویزیون بصر را خرج یکسری فیلم‎های ضد ارزشی کنیم، در این حالت هم مورد پرسش خداوند واقع خواهیم شد. حالا در این فضا این جمله مقام معظم رهبری بسیار ارزشمند و قرآنی جلوه می‏‏‎کند؛ رهبر انقلاب چند سال قبل اشاره داشتند «رایانه و فضای مجازی که الان در اختیار شماست، اگر بتوانید اینها را یاد بگیرید، می‏‏‎توانید یک حرف درست خودتان را به هزاران مستمعی که شما آنها را نمی شناسید، برسانید. این فرصت فوق العاده‎ای است و مبادا این فرصت ضایع شود. اگر ضایع شد، خدای متعال از من و شما در روز قیامت سؤال خواهد کرد».

ابلیس از هنر تصویر سوء استفاده می‌کند
در بُعد منفی نیز اینگونه هست. ابلیس نیز با تصویر کار انجام می‌دهد. شما به محض اینکه تکبیر نماز را می‌گویید، با حجم زیادی از تصاویر برخورد می‌کنید. خب نماز که به عنوان قوی‎ترین ابزارهاست و خداوند فرموده از آن استعانت بجویید، باید یک دشمنی داشته باشد تا جلوی بهرۀ لازم را بگیرد. بنابراین شروع به ایجاد مسائل منفی می‌کند که مهم‎ترین آنها ایجاد تصاویر در ذهن افراد مؤمن است. این چیزی هست که برای عموم افراد اتفاق افتاده است. بنابراین ابزار هنر، همواره مورد توجه دو جبهۀ حق و باطل بوده و هست که نمونۀ آن را در ماجرای سلیمان (ع) اشاره کردیم. خداوند در قرآن از این هنر با عنوان محاریب و تماثیل یاد کرده است. حال در جامعه‎ای که جوانان ما را تصاویر دارد می‎بلعد، ما می‌بینیم که برخی آقایان هنوز با هنر تصویری مشکل دارند. ما در مراکز پژوهش قرآن و عترت‎مان آن برخوردی که سزاوار اهل‌بیت (ع) هست را نمی‎بینیم و یا لااقل تا الان به غیر از برگزاری یکسری مراسمات مذهبی نمودش را ندیدیم؛ حال قسمتی از این رکود را در نمایشگاه بین‎المللی قرآن کریم در سال‎های گذشته هم می‎بینیم.

راهکار رفع دغدغه فرهنگی رهبر انقلاب، اصلاح محتواست نه ساختار

هر زمانی که رهبر معظم انقلاب دغدغۀ فرهنگی خود را مطرح می‌کند، تنها اتفاقی که رخ می‌دهد، افزایش بودجۀ نهادهای فرهنگی مذهبی یا گسترش فرهنگ تلاوت‎خوانی و مدیحه‎سرایی است، ولی هیچ اتفاق بزرگی در بحث محتوایی رخ نمی‎دهد،‌ هرچند در جای خودش اینها حائز اهمیت است و لازمۀ کار هستند. به نظر می آید که متفکرین شیعه باید بنشینند و روی مباحث دینی بازنگری مجدد داشته باشند و بعد با استفاده از ظرفیت‎های عظیم دانشجویی و مؤسسات خودجوش مذهبی  تولیدات دینی داشته باشند تا به ندای رهبر معظم انقلاب لااقل به عنوان یک مرجع عالیقدر در این زمینه پاسخ دهند.

متفکر دینی باید راه را برای هنرمند هموار کند
چرا باید کار به جایی برسد که رهبر انقلاب با هنرمندان جلسه بگذارند و از ایشان درخواست داشته باشند که معارف صحیح و به روز را به مردم بیان کنند، در حالی که این وظیفۀ اصلی متفکر است. او باید راه هنرمند را باز کند. البته اگر متفکر این کار را نکند و اجازه دهند، هنرمند توانش را دارد که این وظیفه را انجام دهد، ولی روال صحیحش جلودار بودن متفکر است. همان طور که گفتیم، متفکر باید به هنرمند طعام دهد تا او خلق کند.
در این زمینه مثالی عرض کنم تا قابل لمس باشد؛ مثلاً در هالیوود که مرکز فساد عالم است، اصلی‎ترین موضوعش، منجی است، ولی ما هنوز در جامعۀ شیعه نمی‌‌توانیم از منجی صحبت کنیم. این همان انحطاط فکری است. این مباحث باید عالمانه مطرح شود تا هنرمند شجاعانه وارد میدان شود. الان طوری شده که اگر هنرمند دست به قلم شود و مباحث دینی را مطرح کند، مورد هجمه قرار می‎گیرد.

تسنیم: ایام ماه مبارک رمضان است و در آستانۀ شب‎های قدر قرار داریم. از ظاهر سورۀ قدر پیداست که خداوند مفاهیم عظیمی را در این سوره قرار داده؛ دربارۀ نسبت سوره قدر با هنر دینی به خصوص هنر تجسمی مطلبی هست؟ آیا می‎توان از این طریق قیمت شب‎های قدر را در مخاطبین افزایش داد؟
یکی از ضعف‎های عمده‎ای که در جامعه داریم، عدم تصویر صحیح از مفاهیم الهی است. مثلاً ما دربارۀ غدیر خم،‌ تصویری که مفهوم را نمایش دهد، ـ نه فقط موضوع ـ نداریم. در رابطه با شب قدر، تصویر نداریم و الان جامعۀ ما نیاز به تصویر دارد. مثلاً شما وقتی می‌گویید عصر عاشورا، عموم افراد یاد تابلوی استاد فرشچیان می‎افتند. حالا اگر به جای آن، یک تصویری بود که در آن خیزش و جوشش بود، مردم هرگاه یاد آن تصویر می‎افتادند، احساس می‌کردند که باید علیه ظلم قیام کنند، در این صورت قیمت تصویر بالاتر می‌رفت. یا مثلاً وقتی گفته می‌شود ذوالفقار، ما یک شمشیر دو شاخه در ذهن‎مان تداعی می‌شود و این یکی از انحرافاتی بود که شخص شیطان به آن دامن زد، در حالی که مفهوم ذوالفقار به معنای تفکیک‎کنندۀ حق و باطل است. ذوالفقار یک مفهوم است، صرفاً یک شمشیر نیست. پس همان طور که دشمن از یک تصویر شمشیر سوءاستفاده کرده، ما می‌توانستیم در جهت مثبت که حرکت به سمت مسیر حق باشد، استفاده کنیم.

توسط هنر، نقش امام زمان (عج) را در جامعه بزرگ کنیم
حال تصویر شب قدر نیز در همین راستاست. سوره قدر آن قدر حساس است که اصل اثبات امامت در آیات آن وجود دارد. اینکه خداوند می‌فرماید (تَنَزَّلُ الْمَلائِکَهُ وَ الرُّوحُ فیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ)؛ طبق نظر برخی مفسرین و روایات ذیل آن، ملائک باید بر کسی وارد شوند که صاحب امر است و امورات را در اختیار ایشان بگذارند. این شخص،‌ چه کسی جز امام زمان (عج) می‌تواند باشد؟ لذا به ایشان صاحب‎الامر می‌گوییم. اینکه بتوانیم طوری از هنر استفاده کنیم که شیعه بتواند امام خودش را حیّ و تأثیرگذار در تمام امورات ببیند بسیار پر خیر و برکت و مایۀ رشد جامعه خواهد بود. پس هنرمند نیاز دارد معلومات صحیحی به او انتقال داده شود تا بتواند تصویری بکشد که امامش، امام عالم و امام تأثیرگذار، در تمام شئونات خلقت باشد. این تفکر، یک تفکر انقلابی و زنده است. شب قدر برای هنرمند می‌تواند موضوعی باشد که توسط آن بتواند جنبشی را در جهان اسلام و حتی در سراسر دنیا به وجود بیاورد.

تسنیم: چرا فکر می‌کنید تصویر کردن چنین مفاهیمی تأثیر عملی، آن هم در سطح جهانی دارد؟
ببینید، تصویری که خداوند در سورۀ قدر ارائه می‌دهد، آخرش منتهی به مطلع فجر است؛ (سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ)، ولی تصویری که غرب از آینده ارائه می‌دهد، تصویری پر از ظلم و ستم و تاریکی است؛ این موضوع را شما در فیلم‎هایی که تولید می‌کنند ملاحظه می‌کنید. این نوع نگرش غرب، در فرهنگ آنان تأثیر منفی گذاشته است و آن را دچار انحطاط کرده است، چرا که از آینده تصویری منفی در ذهن‎شان نقش بسته و روح امید در آنها از بین رفته است. ولی از این طرف می‌بینیم تصویری که خداوند در قرآن مخصوصاً در سورۀ قدر ارائه می‌دهد، تصویری بسیار زیبا و دلنشین همراه با آینده‎ای روشن است؛

داعش،‌ ترفندی بود جهت جلوگیری از رسوخ تفکر شیعه در آمریکا
بنابرین کار روی مبانی معرفتی این سوره توسط متفکرین ما و ارائۀ آن به هنرمندان جهت تصویر کردن مفاهیم این سوره و ارسال آن در دل کشورهای غربی، اثر بسیار مثبتی در آنها ایجاد خواهد کرد و حتی باعث می‌شود به تشیع گرایش پیدا کنند؛ لذا اگر دشمنان تفکر داعش را به وجود آوردند، به خاطر این بود که جلوی رسوخ تفکر شیعه در جامعۀ آمریکا را بگیرند. در چنین شرایطی است که شما بصیرت رهبر معظم انقلاب را در نامه به جوانان اروپا درک می‌کنید. رهبر انقلاب می‌داند که غرب دچار انحطاط فکری و اخلاقی است و نیاز به منبعی الهی و مثبت و امیدبخش دارد،‌ لذا با این نامه‎ها، به عنوان یک شخص مصلح به دنبال این هستند که آن جوانان را جذب اسلام و تشیع کنند؛ حال ما باید در این جبهه، رهبر معظم انقلاب را یاری کنیم.  خب این ابزار هنر، ابزار نقدی هست که خداوند آن را قرار داده و استفادۀ بهینه نمی‌کنیم.
بنابراین اگر تفکر صحیح را داشته باشیم، هنرمند ما می‎تواند توسط آن تغذیه شود و دستاورد خودش را در عرصه‎های جهانی بروز دهد.

تسنیم: آیا اثری در زمینۀ شب قدر در دست دارید؟
من سال گذشته بر اساس «ما رَأیتُ الا جمیلاً» که حضرت زینب (س) فرمودند، مجموعۀ آثاری را با نام «آسمان حسین» آماده کردم. امسال تصمیم دارم با توکل بر خدا مجموعه تصاویری با موضوع «زهرای آسمانی» ایجاد کنم؛ یعنی عنوانش نگاه به فاطمۀ زهراء (س) از منظر آسمانی است. ایشان عظیم‎تر و تأثیرگذارتر از این هستند که فقط بخواهیم تکیه بر مصائب‎شان بکنیم.

معرفی جایگاه آسمانی عترت (ع)، نیاز جوامع فعلی است
وقتی نگاه آدم از زمین کنده‌شود و به فضای بالاتر برود، تأثیرگذاری و نور ایشان در عالم هستی را ببیند، دیگر مصائب دنیایی آنچنان پررنگ جلوه نمی‌کند. من اعتقاد دارم شیعه به این منظر نیاز دارد، یعنی ما به مصائب اهل‌بیت (ع) زیاد پرداختیم و از جنبه‎های آسمانی آنها غافل شدیم. چیزی که از بُعد معرفتی برای جامعه امروز نیاز داریم، معرفی جایگاه آسمانی اهل بیت (ع) است و باید در جامعه مطرح شود.

جامعه نیاز به یک دستاویز عظیم آسمانی دارد و باید یک شناختی راجع به جایگاه اهل بیت (ع) و تأثیرگذاری ایشان در امورات عالم داشته باشد، نه صرفاً ایشان را افراد مثبتی که یک مدتی در دنیا بودند و بعد از دنیا رفتند، بشناسد. بنابراین بنده به عنوان یک هنرمند می‏گویم که بیاییم «نگاه آسمانی» را در زندگی مردم جامعه بیشتر کنیم، جایگاه رفیع اهل‎بیت (ع) را بیشتر معرفی کنیم. اگر واقعه عاشورا در طول این قرن‎ها زنده مانده، به دلیل سنخیت آسمانی‎اش است نه وقایع تاریخی آن.

 

دیدگاهتان را بنویسید

یازده + 4 =