روزنامه ایران / ۱۴۰۱۰۷۲۳

هنرمند پیشرو، با رفتار وآثارش به جامعه تبیین می‌دهد

مریم سادات گوشه
روزنامه‌نگار

در جریان اتفاقات اخیر و ناآرامی‌هایی که توسط عوامل فتنه و ضد انقلاب رخ داد، برخی از اهالی فرهنگ وهنر هم متأثر از این جریان واکنش‌هایی در فضای مجازی از خود نشان دادند که بر شعله ور شدن این آتش افزود؛واکنش‌هایی نابخردانه و به دور از سواد رسانه که همه حکایت از افتادن در دام دشمن داشت، آن هم در یک جنگ شناختی از پیش تعیین شده، جنگی که در وهله اول با افکار و اهداف یک جامعه بخصوص جامعه نخبگان و فرهنگی سر و کار دارد.همین می‌شود که یک سلبریتی بدون بصیرت که شهرت هم دارد، هوادارانش را ناخودآگاه به سمتی سوق می‌دهد که تئوریسین‌های جنگ شناختی می‌خواهند. این مسأله تا جایی پیش رفت که در سفر هنرمندان پیشکسوت به مشهد به اوج خود رسید و آنها در فضای مجازی مورد حمله بسیاری از همین دست نشانده‌های عوامل فتنه قرار گرفتند.بعد از این ماجرا بسیاری از هنرمندان در فضای مجازی مردم را به آرامش دعوت کردند و از مسئولان خواستند فضایی آرام برای مطالبه‌گری مردم فراهم کنند.
موضوع تبیین در جامعه ما بسیار کم است
عبدالحمید قدیریان نقاش و مدیر هنری سینما درباره نقش هنرمندان در بهبود فضا و آرامش جامعه می‌گوید:«هنرمند باید پیشرو باشد. هنرمند پیشرو کسی است که به‌دلیل حساسیت‌های ذاتی و تیزبینی ها و مطالعات گسترده‌ای که دارد، می‌تواند از شرایط روز و مسیر به سمت آینده تبیین داشته باشد. موقعی جامعه به تلاطم می‌افتد که دورنمای شفاف و تبیین شده به سوی آینده ندارد. نه تبیین شرایط حال دارد که برای جامعه قابل درک باشد و نه تبیین دقیقی برای شرایط آینده کشور دارد. برای همین به تلاطم می‌افتد. هنرمندان پیشرو کسانی هستند که به جامعه با آثار و رفتارشان تبیین بدهند.»
او در ادامه می‌گوید:«موضوع تبیین از مقولاتی است که در جامعه ما بسیار کم است. برای همین رهبر معظم انقلاب در سخنانشان جهاد تبیین را مطرح کردند. ما مشکل تبیین داریم. بنابراین اگر هنرمندان از شرایط روز و مسیر به سمت آینده تبیین داشته باشند، می‌توانند جامعه را با آثار و رفتارشان به آرامش دعوت کنند.در غیر این صورت به هویت ملی و اخلاقی هنرمند بر می‌گردد.هنرمندان به‌دلیل هویت ملیشان در قلوب مردم جای دارند و به خاطر موارد اخلاقی، طبیعتاً واقفند که به هم ریختن آرامش مردم در هر بعدی تولید ضرر و زیان برای جامعه می‌کند.»
این مدیر هنری سینما تصریح می‌کند:«باید مسیر و فضا را باز کنیم تا هنرمندان در این تبیین نقش داشته باشند. یکی ازمشکلاتی که ما در بحث فرهنگی داریم این است که به هنرمندان به‌عنوان یکی از مهره‌های میانی جامعه فضای رشد ندادند، تا حضور جامعی در جامعه داشته باشند و حرف هایشان تأثیرگذار باشد، اگر هنرمندان بتوانند فضایی باز کنند و بستری در جامعه برای تبیین مسائل داشته باشند، طبیعتاً تأثیرگذار خواهند بود.»
قدیریان درباره برخی سلبریتی ها که مردم را تحریک می‌کنند، می‌گوید: «برخی ها در واقع هنرمند به معنای واقع نیستند؛ هنرمندی که استخوان در بحث فرهنگ وهنر خُرد کرده باشد، کمتر وارد هیجانات می‌شود.مگر درگیر مسائل خاصی شده باشد. اینها قلب مردم را در اصل دزدیده‌اند و این اشتباه ما بوده که برایشان فرش قرمز پهن کردیم و هم خودشان باور کردند که عددی هستند و هم مردم. و اکنون ما گرفتار کج فهمی‌های برخی سلبریتی ها شده‌ایم، البته بیشترهنرمندان در این وادی نیستند اما رجال سیاسی که سال هاست در کشور خدمت می‌کنند، چرا آن رفتارها را انجام می‌دهند؟ یعنی از رجال هم بعید می‌دانیم اما این کار انجام شد. این به مشکلات ریشه‌ای فرهنگ بر می‌گردد که اکنون جای بحثش نیست، ولی واقعاً وقتی بستر و فضایی برای تنفس فرهنگی جامعه نمی‌گذاریم، همین می‌شود و این یک خلأبزرگ است.»
رسالت هنرمند دعوت به مدارا و خاموش کردن آشوب است
مصطفی محدثی خراسانی شاعر و منتقد ادبی با اشاره به هدف والای هنر در این باره می‌گوید: «به طور کلی هدف والا از هنر در واقع برجسته کردن زیبایی‌ها، خوبی‌ها و شایستگی‌هاست. برای اینکه اینها برجسته شوند، باید توسط هنرمند ترویج شود تا کژی‌ها و ناراستی‌ها در مقابلش رنگ ببازد.»
او ادامه می‌دهد:«آشوب و بلوا جزو بدترین چیزهایی است که گریبان جمع را می‌گیرد، چه درون فرد باشد چه جمع ،نازیباست. هنر حاصل یکپارچگی و جان هنرمند و وحدت تک تک سلول‌های اوست که منجر به خلق اثر هنری می‌شود، پس طبیعتاً هنر در ذات خود دعوت به وحدت است. چون خودش خلق شده وحدت است. طبیعی است هر هنرمندی با هنر خویش جامعه را به صلح و دوستی و گفت‌و‌گو ومدارا دعوت می‌کند تا اگر نظرات متفاوت یا مشکلی هست، حل شود.»
خراسانی درباره مشکلات و آشوب‌های خیابانی توضیح می‌دهد:«هیچ مشکلی در آشوب حل نمی‌شود. اگر به خانواده که یک جامعه کوچک است، نگاه کنید، می‌بینید وقتی مشکلی پیش می‌آید، تنها چیزی که به آن دامن می‌زند، عصبانیت است. گاه مشکلات کوچک با عصبانیت حل نمی‌شود که هیچ، حتی باعث تزلزل و از هم پاشیدن خانواده هم می‌شود. همین را می‌توان به کل جامعه تعمیم داد. رسالت هنرمند دعوت به مدارا و گفت‌و‌گو و خاموش کردن عصبانیت ها و آشوب است.»
بصیرت در سایه فرهنگسازی به دست می‌آید
انسیه شاه حسینی کارگردان سینما این مشکلات را به خاطر نبود فرهنگسازی درست در جامعه می‌داند و معتقد است که مسئولان فرهنگی در این باره کار جامعی انجام ندادند. او می‌گوید: «ما آن انقلاب بی‌نظیر را سپری کردیم که در تاریخ بشریت بی‌نظیرترین انقلاب بود. بعد از این انقلاب هنوز دو سال نگذشته بود، یک جنگ هشت ساله را پشت سر گذاشتیم؛ جنگی که در آن قهرمانانه حماسه‌ها آفریدیم و بعد هم نعمت هایی همچون علم صنایع موشکی و دفاعی نصیبمان شد و در زمینه‌های دیگر هم پیشرفت‌های چشمگیری کردیم، اما در مقوله فرهنگ عقب ماندیم، آنقدر که مردم در اشاعه فرهنگ خودجوش عمل کردند. در صورتی که مسئولان فرهنگی، فرهنگسازی درستی انجام ندادند، مثلاً درباره مسأله تحریم اگر فرهنگسازی شده بود، مردم بصیرت پیدا می‌کردند و می‌دانستند چرا تحریم شده‌اند و به میزان خسارتی که متحمل می‌شوند، به همان اندازه افتخار می‌کنند. می‌دانستند که با تحریم‌ها می‌خواهند ما را از پیشرفت ها بازدارند و به آنچه به دست آورده‌ایم به جای گلایه، به قهرمان بودنمان افتخار می‌کردند.»
این کارگردان سینما درباره شرایط کنونی جامعه می‌گوید:«اکنون شرایط فعلی نتیجه کم کاری در عرصه فرهنگ است. مسئولان فرهنگی بموقع و بدرستی نقشه راه فرهنگی طراحی نکردند. امام خمینی(ره) هم در زمان حیاتشان فرمودند؛ فرهنگسازی کنید. اکنون هم رهبر معظم انقلاب تمام هم و غمشان بحث فرهنگی است. بارها در سخنانشان حتی گفته‌اند که جانشان را در راه فرهنگسازی نثار می‌کنند اما در بحث دانش‌بنیان همیشه از حمایتشان صحبت کرده‌اند و این خود نشان از مهم بودن امر فرهنگ در نزد ایشان دارد. قطعاً اگر پایگاه موشکی قوی داشته باشیم اما بدون بنیان قوی فرهنگی آن هم سست می‌شود.»
شاه حسینی درباره جریانات اخیر توضیح می‌دهد:«در جریان اعتراضات اخیر و اغتشاشات و هیجانات روحی برخی‌ها دیدیم که دشمن روی بصیرت مردم بخصوص جوانترها دست گذاشت. هیچ کدامشان دلشان به حال آزادی جوانان ما نسوخته است، آن هم یک آزادی کاذب. آنها می‌خواستند نوجوانان ما را بازیچه خود کنند. کما اینکه برخی بازیگران و فوتبالیست‌های ما هم بازیچه شدند.بنابر این مشکل اصلی خلأ فرهنگسازی درست است که چهل سال از آن غافل ماندیم ، اگر حرکتی هم شد به‌صورت جزیره‌ای بود و هیچ گاه جریان ساز نشد. چرا مسئولان فرهنگی فیلمنامه‌های خوب را بایکوت می‌کنند؟ شاید متوجه ارزش آثار خوب نشده‌اند. چون می‌دانم که بهترین فیلمنامه‌ها تاکنون ساخته نشده‌اند و در نهایت فقط برای ما این وضعیت فرهنگی غصه‌ای است که باید برایش فکری کرد.»

http://www.irannewspaper.ir/newspaper/item/629503